آستیگماتیسم چیست؟

آستیگماتیسم یک بیماری نیست، بلکه به سادگی یک عیب انکساری یا بینایی است، که باعث تاری، دید مبهم و خطای دید می‌شود.

علت بوجود آمدن

آستیگماتیسم حالتی است که در آن نقص‌های جزئی در شکست نور در چشمان و رسیدن آن به شبکیه چشم  و مناطق حساس به نور در پشت کره چشم بوجود می‌آید. عصب‌های بینایی پالس‌های عصبی را از شبکیه به مغز انتقال می‌دهند که آن‌ها را به بینایی و تصویر تبدیل می‌کند.

اگر بینایی شما به درستی کار می‌کند، به آن معناست که قرنیه و عدسی پشت آن نور به درستی به شبکیه شکست می‌دهند. در حالی که نقص در انحنای قرنیه یا عدسی (یا هردو) باعث می‌شود تمرکز صحیح تصاویر در شبکیه چشم به درستی انجام نشود. مغز این خطاها را به عنوان تصاویر نامشخص یا تحریف شده درک خواهد کرد.

آستیگماتیسم یکی از سه عیوب انکساری رایج می‌باشد. دو عیب دیگر را حتما شنیده‌اید: نزدیک بینی و دوربینی.

قرنیه شما مانند یک گنبد شفاف است که در سطح جلوی چشمان شما قرار دارد.  و مانند لنز‌های دوربین و تلسکوپ ظاهری خمیده دارد. یک قرنیه و لنز داخلی با خمیدگی مناسب به درستی سیگنال‌های نوری متمرکز کرده و تصویری دقیق‌، شفاف و مناسب را به مغز منتقل می‌کنند.

متاسفانه، قرنیه و لنزها همیشه شکل و خمیدگی مناسبی را ندارند و باعث تغییر در شکست نور و در نتیجه ایجاد تصاویر مبهم و یا نامشخص در مغز می‌شود که به آن آستیگماتیسم می‌گوییم. نقص در ساختارهای دیگر چشم نیز ممکن است در آن نقش داشته باشد.

علائم آستیگماتیسم

مشخصات و علائم عمومی عبارتند از:

• تاری دید یا انحراف دید در تمام فواصل
• دید در شب ضعیف
• دوبینی در یک چشم یا هر دو چشم
• خستگی چشم
• سردرد

روش تشخیص

در طول بینایی سنجی، چشم پزشک معالج سطح کره چشم شما را اسکن می‌کند تا در سه بعد اندازه گیری کند. بخش‌هایی از چشم که نصف‌النهار گفته می‌شود به پزشک معالج کمک می‌کند تا نقاط بالا و پایین قرنیه که باعث آستیگماتیسم می‌شود را شناسایی کند. اندازه گیری به نام دیوپتر میزان شکست در هر نصف النهار را تخمین می‌زند.

نصف النهارهای چشم مانند یک ساعت آنالوگ به نظر می‌رسند. به عنوان مثال، یک نصف النهار خط اتصال ۶ (پایین) به ۱۲ (بالا) است. نصف النهار دیگر خط از ۹ (چپ) به ۳ (راست) است. 

چشم پزشکان تفاوت بین نصف النهار چشم را ارزیابی می کنند تا نسبت مناسب را برای ایجاد دید واضح را تعیین کنند. آزمایشاتی مانند رتینوسکوپی که شامل تابش نور در چشم شما است در حالی که شما از طریق لنزهای مختلف نگاه می‌کنید تا زمانی که پزشک شما بهترین لنز را پیدا کند که بینایی شما را در بهترین حالت ممکن قرار می‌دهد.

آستیگماتیسم در کودکان

نوزادان غالباً با این عیب انکساری متولد می‌شوند، اگرچه به طور کلی در سال اول این مشکل از بین می رود. تعداد کمی از کودکان نیز در سن ۵ تا ۹ سالگی علائم را در خود نشان می‌دهند.

با این وجود، برخی از کودکان آستیگماتیسم خود را پشت سر نمی‌گذارند و آستیگماتیسم اصلاح نشده می‌تواند بر یادگیری و رشد تاثیر منفی بگذارد.

بنابراین، مهم است که معاینات منظم چشم برای کودکان به منظور تشخیص آستیگماتیسم و یا سایر عیوب انکساری اصلاح نشده، انجام شود.

انواع آستیگماتیسم

آستیگماتیسم دارای سه نوع اصلی است که توسط نصف النهارهای اصلی (شیب دارترین و صاف ترین نصف النهارهای چشم) تعریف شده است.

• نزدیک بینی: نصف النهارهای اصلی چشم نزدیک بین هستند (نزدیک بینی + آستیگماتیسم).
• دوربینی: نصف النهارهای اصلی دور بین هستند (دور بینی + آستیگماتیسم).
• مخلوط: نصف النهارهای اصلی هم نزدیک هستند و هم دور بین (آستیگماتیسم عیب اصلی شکست است).

همچنین ممکن است آستیگماتیسم را به صورت‌های زیر مشاهده کنید:

قرنیه: نقص در قرنیه.

عدسی: نقص در عدسی چشم است.

منظم: نصف النهارهای اصلی عمود هستند (با فاصله ۹۰ درجه).

نامنظم: نصف النهارهای اصلی عمود نیستند (که بعضی اوقات به علت آسیب و زخم قرنیه ایجاد می‌شود). قوز قرنیه ، نازک شدن طولانی مدت قرنیه و برخی از اشکال جراحی چشم نیز می تواند باعث آستیگماتیسم نامنظم شود.

درمان

عینک، لنزهای تماسی و برخی از جراحی های چشم مانند لیزیک می توانند آستیگماتیسم را اصلاح کنند.

عینک

لنزهای عینک باعث اصلاح عیوب انکساری در قرنیه و عدسی چشم می‌شوند. طبق آکادمی چشم پزشکی آمریکا ، یک آستیگماتیسم منظم باید تا ۲۰/۲۰ قابل اصلاح باشد، اگرچه ممکن است آستیگماتیسم برای اصلاح بینایی تا حد طبیعی بسیار شدید باشد. آستیگماتیسم نامنظم اغلب تا ۲۰/۲۰ قابل اصلاح نیست.

لنزهای تماسی

بسیاری از افراد اصلاح آستیگماتیسم خود را با لنزهای تماسی، که در سه نوع اصلی وجود دارد، انتخاب می‌کنند:

• توريک: این لنزهای تماسی نرم می‌توانند سطح انکساری متفاوتی داشته باشند که با نصف النهارهای چشم همسو شده و اصلاحات دقیق بینایی را امکان پذیر می‌کند. به دلیل طراحی پیچیده، لنزهای توریک اغلب گران‌تر از انواع دیگر هستند.
• نافذ گاز: این لنزهای صلب یک شکل یکنواخت دارند که اساساً جایگزین اثر شکست در قرنیه می‌شود. اینها معمولاً دید دقیق‌تری نسبت به لنزهای نرم توریک دارند. توجه داشته باشید که برخی از لنزهای نافذ گاز از طراحی‌های توریک استفاده می‌کنند. لنزهای نافذ گاز ممکن است در ابتدا از لنزهای توریک راحت تر نباشند اما با گذشت زمان بینایی بهتر و راحتی فوق العاده ای در بینایی ایجاد می‌کنند.
• ترکیبی: این لنزها برای شفافیت دید بالاتر در مرکز سفت و سخت هستند اما برای راحتی بیشتر در لبه ها نرم هستند. این‌ها اغلب بهترین حالت‌های هر دو مدل را برای اصلاح آستیگماتیسم با لنزهای تماسی فراهم می‌کنند. لنزهای ترکیبی و نافذ گازی برای دستیابی به بینایی دقیق به زمان و تخصص بیشتری احتیاج دارند، در نتیجه این موضوع را در انتخاب نوع لنز خود در نظر بگیرید.

عمل جراحی

عمل‌های جراحی برای اصلاح شکل قرنیه و برداشتن آب مروارید می تواند آستیگماتیسم را اصلاح کند. به عنوان مثال، در عمل جراحی لیزیک از لیزرهای دقت بالا برای قرینه سازی قرنیه استفاده شده و می توان مقدار متوسط آستیگماتیسم را به طور دائمی اصلاح کرد.

علاوه بر این، یک جراح چشم می‌تواند لنز داخل چشمی تورک (IOL) را در چشم کاشته تا عیب را اصلاح کند و همزمان آب مروارید را برطرف کند.

توجه داشته باشید که اگر بیمه درمانی شما این روند را پوشش ندهد، IOL تورک ممکن است به مراتب گران تر باشد. جراحی دائمی است، بنابراین باید خطرات را در نظر بگیرید و مطمئن شوید که پزشک از این که شما کاندید مناسبی برای انجام آن هستید اطمینان دارد.

دید تمامی افراد متفاوت است، به این معنی که هر نوع آستیگماتیسم تأثیر منحصر به فردی بر روی بینایی شخص دارد. این بدان معناست که شما باید به تناسب و عملکرد عینک یا لنزهای تماسی خود توجه بیشتری داشته باشید و تا زمانی که موضوع را به طور کامل تحقیق نکرده‌اید و با چشم پزشک خود در میان نگذاشته‌اید، به عمل جراحی فکر نکنید.

پزشک شما تمام گزینه‌های درمانی موجود را با هدف ایجاد دید واضح، راحت و کارآمد بررسی می‌کند.