کاتاراکت (آب مروارید) چیست؟
كاتاراكت (آب مروارید) به هرگونه کدورت عدسی داخل چشم اطلاق می‌شود. شایع ترین نوع كاتاراكت، كاتاراكت ناشی از سن بوده می توان عنوان كرد كه هر انسانی با افزایش سن در بازه ای از زندگی خود دچار این وضعیت خواهد شد. تاکنون، راه قطعی طبی برای پیشگیری یا درمان كاتاراكت وجود نداشته و درمان قطعی بیماری با جراحی است.
در این جراحی عدسی كه به دلیل بیماری كاتاراكت (آب مروارید) دچار کدورت شده و موجب کاهش بینایی شده است، تحت عمل جراحی به روش فیكوامولسیفیكاسیون و با استفاده از امواج اولتراسوند خارج و با یك لنز مصنوعی شفاف دائمی جایگزین می گردد. عمل جراحی بصورت معمول تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود ولی در موارد خاص طبق نظر و صلاحدید جراح ممكن است نیاز به تزریق بی‌حسی موضعی یا بی‌هوشی عمومی باشد.
عمل جراحی بصورت معمول با انجام برش‌های كوچك كه قابلیت بسته شدن خودبخودی داشته و نیاز به سوچور (بخیه) ندارند، انجام می شود، ولی در موارد خاص طبق نظر جراح ممكن است برای بستن برش های جراحی از سوچور (بخیه) استفاده شود كه معمولا بعد از سپری شدن 1 تا 2 ماه از عمل جراحی توسط جراح برداشته می‌شوند. تعبیه لنز در این جراحی الزامی و بر اساس تعیین شماره قبل از عمل خواهد بود. بطور معمول در صورتی که عیب انکساری آستیگماتیسم منظم/نامنظم در چشم وجود نداشته باشد، بعد از عمل نیازی به استفاده از عینک برای دید دور وجود ندارد ولی برای دید نزدیک (مطالعه، نوشتن و كارهای در محدوده تا نیم متر) نیاز به عینك نزدیك خواهد بود.
در صورت وجود آستیگماتیسم قرنیه‌ای، بعد از جراحی بیمار نیاز به استفاده از عینک هم برای فواصل دور و هم برای فواصل نزدیک دارد. در بیماران دارای آستیگماتیسم قرنیه‌ای، در صورت تمایل بیمار و مناسب بودن شرایط به تشخیص جراح می‌توان از لنزهای توریک برای اصلاح آستیگماتیسم همزمان استفاده نمود تا بیمار نیازی به استفاده از عینک برای فواصل دور نداشته باشد. در صورت تمایل و مناسب بودن شرایط به تشخیص جراح می‌توان از لنزهای اصلاح كننده پیرچشمی (چند کانونی/ عمق کانونی وسیع ) استفاده نمود تا بیمار بعد از عمل قادر به مشاهده فواصل نزدیک نیز بوده و وابستگی کمتری به عینک حین كار نزدیک (مطالعه، نوشتن و كارهای در محدوده تا نیم متر) داشته باشد.
سوالات شایع در خصوص عمل جراحی کاتاراکت (آب مروارید)
بعد از تشخیص این بیماری جراحی باید در چه بازه زمانی انجام شود؟
بجز موارد آب مروارید رسیده یا بسیار شدید که به دلیل خطر افزایش فشار چشم در معرض بروز گلوکوم (آب سیاه) می‌باشند و لازم است در اولین فرصت تحت جراحی قرار گیرند در بقیه موارد تصمیم گیری در خصوص زمان عمل بر عهده بیمار بوده و بطور معمول تعویق افتادن جراحی تا چند ماه خطری برای بیمار نخواهد داشت. قطعا در این بازه کاتاراکت بیمار پیشرفت و دید بیمار کاهش خواهد داشت ولی این موضوع نتیجه جراحی را تحت تاثیر قرار نداده و دید بیمار بعد از جراحی در صورت سلامت سایر ارگانهای چشمی کامل خواهد بود.
آمادگی خاصی برای قبل از عمل لازم دارم؟
عمل جراحی کاتاراکت در اکثر موارد با قطره بی‌حسی قابل انجام بوده و در این موارد نیاز به اقدام و بررسی خاصی قبل از جراحی نمی‌باشد. اگر به دلیل بیماری داروی خاصی مصرف می‌کنید داروهایتان را ادامه داده به هیچ عنوان تغییر ندهید. در صورتی که جراحی شما به دلیل شرایط خاص نیازمند بی‌هوشی عمومی باشد این موضوع قبل از عمل به شما اطلاع رسانی و اقدامات لازم در این خصوص انجام می‌شود. داروهای چشمی شما قبل از عمل جراحی برای شما تجویز می‌شوند که لازم است از روز قبل از جراحی اقدام به استفاده طبق دستورات داده شده بنمایید.
روند عمل جراحی چگونه است؟
برای جراحی بعد از حضور در اتاق عمل و چک پرونده و بیمار، در روی تخت جراحی دراز کشیده و قطره بی‌حسی در هر دو چشم شما ریخته می‌شود. با این قطره در طول جراحی دردی را حس نخواهید کرد. البته سایر حس ها مانند احساس لمس و فشار مختصر پابرجا بوده ولی احساس دردناکی وجود نخواهد داشت.
بعد از استریل کردن داخل و اطراف چشم، شان استریلی بر روی چشم قرار داده می‌شود که لازم است از آن زمان به هیچ عنوان دستان خود را بالا نیاورده و با شان روی چشم تماسی نداشته باشید. عمل جراحی حدود چند دقیقه طول کشیده بعد از اتمام عمل، شان از روی چشم شما برداشته شده و چشم با پد استریلی و شیلد چشمی بسته می‌شود. دو ساعت بعد از جراحی می‌توانید شیلد و پد روی چشم خود را باز کرده و داروهایی را که از روز قبل شروع کرده بودید، به همان روال قبلی استفاده نمایید.
زمان ویزیت بعد از جراحی کی خواهد بود؟
بعد از جراحی آب مروارید لازم است روز بعد از عمل، هفته بعد، ماه بعد و سه ماه بعد از عمل تحت ویزیت قرار گیرید.
تا چه زمانی لازم است از قطره استفاده نمایم؟
داروهای شما از قبل از عمل شروع و تا ویزیت هفته اول به همان روال ادامه می‌یابد. در پایان هفته اول، قطره آنتی بیوتیک قطع و سایر داروها تا پایان ماه اول ادامه خواهند داشت.
آیا دید من بلافاصله بعد از عمل خوب خواهد بود؟
در اغلب موارد دید بعد از جراحی خوب بوده به تدریج و در بازه یک هفته کاملا شفاف می‌شود.
چه محدودیت هایی بعد از عمل خواهم داشت؟
بطور کلی محدودیت خاصی بعد از این جراحی نخواهید داشت. روال عادی زندگی خود را داشته باشید و فقط قطره‌های تجویز شده را در زمان مورد نظر استفاده نمایید.
آیا می توانم صورت خود را بشویم؟ می توانم وضو بگیرم؟ چه زمانی می توانم حمام بروم؟
هیچ گونه محدودیتی برای شستن صورت، وضو یا استحمام وجود ندارد. بهتر است در هفته اول بعد از عمل موقع شستشو چشم ها کاملا بسته بوده از تماس با فشار آب به داخل چشم خودداری شود.
چه زمانی بعد از عمل می‌توانم ورزش کنم؟
بطور کلی برای انجام حرکات ورزشی محدودیتی وجود ندارد، فقط لازم است از شنا کردن و غوطه ور کردن سر در آب تا یک ماه بعد از عمل اجتناب شود. در مورد لنزهای توریک بهتر است در ساعات اول بعد از عمل از انجام تکان های شدید سر پرهیز شود.
آیا محدودیتی برای رکوع و سجود در نماز وجود دارد؟
خیر. محدودیتی در این مورد وجود ندارد.
چه زمانی می توانم رانندگی کنم؟
بطور کلی محدودیتی برای رانندگی بعد از عمل وجود نداشته و هر زمان بیمار راحتی کافی برای انجام رانندگی داشته باشد می‌تواند اقدام نماید.
در گوشه چشم احساس جسم خارجی دارم. اقدام خاصی لازم است؟
بعد از جراحی خصوصا در بیماران با سابقه خشکی چشم ممکن است تا چند هفته چنین احساسی وجود داشته باشد. این موضوع مربوط به محل برش جراحی بوده، استفاده از اشک مصنوعی در بهبود این علایم کمک کننده است.
آیا می توانم جراحی خود را بدون تعبیه لنز داخل چشمی انجام دهم؟
خیر. در زمان جراحی آب مروارید عدسی کدر بیمار خارج و عملا لنز داخل چشمی جایگزین آن می‌شود. وجود لنز برای حصول دید مناسب بعد از عمل الزامی است.
عمر لنز داخل چشمی چقدر است؟
لنز داخل چشمی مادام العمر بوده بصورت دائمی در داخل چشم قرار می‌گیرد.
آیا لازم است بعد از عمل از عینک قبلی خود استفاده نمایم؟
بعد از جراحی کاتاراکت، عیوب انکساری قبلی بیمار با تعبیه لنز داخل چشمی اصلاح شده بطور کلی بیمار نیاز به استفاده از عینک برای دید دور ندارد. البته در بیمارانی که آستیگماتیسم قرنیه‌ای قبل از عمل داشته‌اند، در صورت عدم اصلاح آستیگماتیسم در زمان جراحی (توسط برش‌های قرنیه یا تعبیه لنزهای توریک) نیاز به استفاده از عینک برای دید دور خواهند داشت. برای دید نزدیک بطور کلی اگر برای بیمار لنزهای اصلاح کننده پیرچشمی تعبیه نشود، لازم است برای دید نزدیک از عینک پیرچشمی استفاده نماید ولی تعبیه لنزهای اصلاح کننده پیرچشمی (لنزهای چند کانونی یا عمق دید وسیع) تا حدود زیادی نیاز بیمار برای استفاده از عینک دور و نزدیک را بعد از عمل رفع می‌کند.
آیا تصمیم گیری برای تعبیه لنزهای توریک (اصلاح کننده آستیگماتیسم) و لنزهای اصلاح کننده پیرچشمی (لنزهای چند کانونی) بر عهده من است؟
در خصوص استفاده از لنزهای پریمیوم (لنزهای اصلاح کننده آستیگماتیسم و پیرچشمی) حتما باید قبل از عمل بررسی‌های لازم انجام شود. همه افراد کاندید مناسبی برای تعبیه این لنزها نبوده و قطعا برای تمام افرادی که تمایل استفاده از این لنزها را دارند معاینات و تست‌های لازم انجام و در صورتیکه که امکان تعبیه این لنزها وجود داشته باشد به بیمار در این خصوص اطلاع رسانی می‌شود.